Waarom samenwerken niet altijd vanzelf gaat
Als teamcoach kom ik regelmatig in contact met teamleden die me, soms met een gepast schuldgevoel, vertellen dat ze liever helemaal niet willen samenwerken. Ze zeggen dan bijvoorbeeld: “Ik kan het net zo goed alleen doen, want tegen de tijd dat ik het heb uitgelegd aan een collega, was ik er al mee klaar geweest.” Als je vervolgens aan een ander teamlid vraagt wat ze van die collega vinden ‘die het liever alleen doet’, dan vinden ze zelden dat ‘samenwerken’ een kwaliteit is van die betreffende collega. Ze zeggen dan eerder iets in de trant van: “Hij zou wel wat beter mogen samenwerken.”
Samenwerken: een belangrijk verbeterpunt
Een belangrijk verbeterpunt dat je hoort van mensen die tot hetzelfde team behoren luidt: “We moeten beter samenwerken.” Blijkbaar bestaat er bij de teamleden (onbewust) het idee dat als er meer of beter wordt samengewerkt, dat de resultaten verbeteren en de individuele werklast afneemt. Voor bepaalde taken is dit ook zeker het geval. Denk bijvoorbeeld aan de situatie dat je twee zware wasmachines moet verplaatsen. Als je met z’n tweeën bent, dan duurt het gemiddeld genomen niet lang of mensen gaan uit zichzelf samenwerken. Want samen eerst de ene en dan de andere wasmachine verplaatsen, gaat sneller en is minder belastend dan dat een ieder in z’n eentje de eigen wasmachine verplaatst. Kind kan de was doen:-)
De uitdaging van samenwerken in grotere teams
Maar wat nu als je met z’n drieën bent? Om hetzelfde probleem op te lossen, zie je dat er direct meer tijd verloren gaat aan overleg. Tijdens het ‘overleg’, kijkt een ieder de anderen aan, vraagt zich af met wie hij of zij het snelste het gewenste resultaat kan behalen en stelt voor om met deze persoon samen te werken. Is er overeenstemming gevonden, dan gaan de twee samen aan de slag en de derde persoon vraagt zich af (al dan niet in overleg met de anderen) op welke manier hij of zij zich nuttig kan maken. Iemand die ‘het werk ziet liggen’, zal uit zichzelf voorstellen om bijvoorbeeld de deuren open te houden of de route vrij te maken van obstakels. En anders zullen de anderen wel snel bedenken hoe de derde persoon zich nuttig kan maken. Want het kan natuurlijk niet zo zijn, dat die derde eventjes niets gaat doen.
Overigens willen de meeste mensen die samenwerken in een team ook helemaal niet niets doen. Want als je niets doet in een team, dan word je door de overige teamleden, bewust of onbewust, ter verantwoording geroepen. En als dat dat niet gebeurt, dan voelt het voor de meeste mensen ook niet goed om in een team geen waarde toe te voegen. En daar zit ook precies de crux waarom veel teamleden het liever alleen doen. Niet alleen maar omdat ze niet weten hoe ze bepaalde taken slimmer samen kunnen doen, maar ook omdat ze door het alleen te doen ‘bezig denken te zijn met een waardevolle activiteit voor het team’ en zich daarom niet schuldig hoeven te voelen.
De perceptie van collega’s
Maar terwijl jij als teamlid bezig bent met een waardevolle activiteit voor het team, vragen de andere teamleden zich (onbewust) af waar je nu precies mee bezig bent. Ze stellen zichzelf onbewust de vraag: “Voegt hij of zij waarde toe ten gunste van het team” of “Zijn de taken wel eerlijk verdeeld?” of “Werk ik niet te hard in vergelijking met mijn collega’s?”.
Het alleen doen lijkt dus gunstig in jouw ogen (want jij bent immers hard aan het werk met zinvolle activiteiten ten gunste van het team), maar in de ogen van jouw collega’s is dit nog maar de vraag. Als jouw resultaten niet voor iedereen zichtbaar en liefst ook nog meetbaar (voor de leidinggevende) bijdragen aan het teamresultaat, dan is ‘het alleen doen’ zonder te vertellen wat je precies aan het doen bent, niet zo verstandig. Mensen die door anderen worden gezien als iemand die goed kan samenwerken, is meestal iemand die goed is in het vertellen wat hij doet, waarom hij het doet en anderen kan enthousiasmeren om het samen te doen. Kort samengevat: Iemand die goed kan communiceren. Goede communicatie is dus blijkbaar de sleutel tot een effectieve samenwerking.
De sleutel tot effectieve samenwerking
Dus tenzij je helemaal alleen werkt (maar dat zijn er maar weinig), of als samenwerken overduidelijk voor alle partijen voordeel oplevert, is een goede communicatie de sleutel tot een effectieve samenwerking.
Overigens zijn er ook teams die communicatie tot hoogste doel hebben betiteld. Alles wordt zo uitgebreid afgestemd totdat er geen tijd meer over is om ook daadwerkelijk bepaalde taken uit te voeren. Een typerend voorbeeld hiervan hebben we gezien bij thuiszorgorganisaties, waarbij er meer tijd werd besteed aan het praten over zorgtaken dan aan de zorgtaken zelf.
Om een lang verhaal kort te maken: “Vraag jij je wel eens afvraagt óf en zo ja, hoe de samenwerking in jouw (werk)situatie verbeterd kan worden?” Dan nodig ik jou van harte uit voor een een nadere kennismaking.
Ik zie er naaruit om je te ontmoeten en samen met jou (en jouw team) aan de slag te gaan.
Hartelijke groet,
René Bussink
