Stilstand is achteruitgang: de ware betekenis
“Stilstand is achteruitgang” is een veel gehoorde uitspraak, vooral in het bedrijfsleven. Als coach zie ik zeker het belang van deze uitspraak, want als je verder wilt komen, dan zal je je moeten blijven ontwikkelen. Maar er zit wel een addertje onder het gras. En dit addertje is behoorlijk giftig, ook al lijken maar heel weinig mensen dit te beseffen.
Wat is pijnlijker? Aanpassen of niet aanpassen?
Om dit te verduidelijken, neem ik jullie in deze blog mee op reis. Een reis die is begonnen bij jouw geboorte en die opnieuw begint op de dag dat jij je realiseert dat ‘stilstand’ de enige oplossing is om écht verder te komen. Natuurlijk verwacht ik niet dat je mij direct gelooft, want wat ik je nu ga vertellen staat haaks op datgene wat jij, vanaf het prille begin, is geleerd. En als ik datgene in één woord zou moeten samenvatten, dan gaat het over het woord: aanpassen.
Vanaf het moment dat wij op deze aarde worden geboren, leren we dat het belangrijk is om je aan te passen. Het lijkt haast wel of we instinctief weten dat je aanpassen essentieel is om te overleven. Als je ouders hebt die van je houden, dan gaat dat in de eerste levensjaren gemakkelijk, want dan passen jouw ouders zich volledig aan jou aan. Maar naarmate je ouder wordt, ontdek je gaandeweg dat de wereld niet altijd om jou draait. En dat doet pijn. Deze pijn zorgt ervoor dat we al op hele jonge leeftijd leren dat er een manier is om deze pijn te verzachten en dat is door je aan te passen. En als blijkt dat aanpassen wordt beloond, dan gaan we hier mee door en de meeste mensen doen dit nog (veelal onbewust) tot de dag van vandaag. Overigens geldt dit ook voor het omgekeerde. Als aanpassen niet wordt beloond, dan passen we ons steeds minder aan. Hierdoor creëren we negatieve aandacht, maar dat is altijd nog beter dan geen aandacht.
Zit jij gevangen in de aanpassing?
Ook al verloopt dit aanpassingsproces in veel gevallen (althans ogenschijnlijk) zonder noemenswaardige problemen, toch ervaren veel mensen gaandeweg een onplezierig en onbestemd gevoel, waar ze maar moeilijk de vinger op kunnen leggen. En de enige manier die ze hebben geleerd om dit probleem op te lossen (aanpassen of niet aanpassen), is vaak precies de manier dat het probleem heeft veroorzaakt. Hierdoor komen we in een vicieuze cirkel en daar kom je niet vanzelf uit. Of zoals Einstein het zo mooi verwoordde: “We kunnen een probleem niet oplossen met de denkwijze die het heeft veroorzaakt.”
Overigens heeft de natuur hier wel een hele mooie oplossing voor bedacht en dat noemen we de pubertijd. De pubertijd is een periode dat jij je ervan bewust wordt dat jij je hebt aangepast aan (de waarden en normen van) jouw ouders en dat het nu tijd is om je daartegen af te zetten. En hoe meer jij je hebt aangepast, hoe meer je pubert, want door te puberen kan jouw persoonlijkheid zich ontwikkelen. En hoe beter jouw ouders of verzorgers in staat waren om een gezonde balans te vinden tussen ‘zich als volwassene aanpassen aan het kind’ versus ‘het kind laten aanpassen aan de volwassene’, hoe natuurlijker een kind zich ontwikkelt tot een volwassene die zich zelfverzekerd genoeg voelt om helemaal zichzelf te zijn.
Kun je verder komen door stil te staan?
Heel veel mensen die gevangen zitten in deze ‘aanpassing’, verzetten zich hiertegen, zónder dat zich ervan bewust zijn waartegen ze zich aan het verzetten zijn. Het is dan alsof je aan het vechten bent tegen een onzichtbare vijand. Een gevecht dat je nooit kunt winnen, hoe slim je ook bent en hard je ook je best doet.
Overigens is het wel zo, dan degenen die ‘onbewust in gevecht zijn’, hierdoor wel heel veel waardevolle vaardigheden ontwikkelen. En deze vaardigheden helpen de meesten van ons om (ieder op z’n eigen niveau) succesvol te worden. Maar op een gegeven moment komen ze zichzelf tegen. Bijvoorbeeld omdat ze weer gepasseerd worden voor een promotie, of omdat ze zich uitgeput voelen, ziek worden, in een scheiding terechtkomen of een andere gebeurtenis die hun leven op de kop zet. En hoe hard ze ook hun best doen, het lukt niet om dit probleem écht op te lossen. Je kunt natuurlijk op zoek gaan naar een andere werkgever of een nieuwe partner, maar de ervaring leert dat ‘als jij niets verandert, dan verandert er in essentie niets’. Op zo’n moment kun je eigenlijk het beste even stil gaan staan. Maar daar knelt nu juist de schoen. Want wie gaat er nu stilstaan om verder te komen?
Ren jij rond in een doolhof?
Stel je eens voor dat jij rondloopt in een doolhof. Je bent niet alleen in het doolhof. Bijna iedereen die je kent loopt er in rond. Ergens diep van binnen heb je het gevoel dat je uit het doolhof wilt ontsnappen, maar het lukt je maar niet om de uitgang te vinden. Regelmatig vraag je aan anderen in het doolhof of zij misschien weten waar de uitgang is. De meesten aan wie je deze vraag stelt, kijken je meewarig aan en zeggen: “Uitgang? Wat bedoel je? Vind je het hier niet mooi dan?” Of ze nodigen je uit om met hen mee te hollen, want ze kennen nog een stukje doolhof, waarvan ze hebben gehoord dat het heel mooi is. In plaats van stil te blijven staan, laat jij je verleiden om mee te hollen in de hoop dat dat zogenaamde mooie stukje toevallig wel een uitgang heeft. Helaas blijkt dit niet zo te zijn. Nog vermoeider dan je al was, word je door jouw lichaam uitgenodigd om even een tijdje stil te blijven staan, zodat je weer op krachten kunt komen. Maar omdat er op de plek waar je nu bent ook geen uitgang is, word je al snel weer onrustig. Je vraagt anderen of ze toevallig weten waar de uitgang is en voor je het weet ren je, tegen beter weten in, weer rond op zoek naar de uitgang. Gelukkig ben je niet alleen in het doolhof, maar desondanks voel je je wel zo.
Wie weet dan wél waar de uitgang is?
Als je rond blijft hollen, dan put je jezelf uit. Als je stil gaat staan, dan voel je je onrustig. Wat is dan wél de oplossing? Het begint er natuurlijk mee dat jij je bewust wordt van jouw huidige gedrag. Zolang jij nog aan het rondhollen bent en je je niet realiseert dat je dat eigenlijk doet omdat iedereen dat doet (en omdat je dat zo geleerd hebt), dan verandert er natuurlijk niets. Maar omdat jij dit nu leest, is de kans groot dat jij je realiseert dat dit gedrag jou niet dichter bij jezelf gaat brengen. Als dit zo is, dan is het tijd voor de tweede stap. En de tweede stap is dat jij accepteert dat het doolhof waarin jij nu rondholt geen gewone uitgang heeft, omdat je deze anders allang had gevonden. Mocht je dit nog niet accepteren, dan heeft verder lezen niet zoveel zin (tenzij je stiekem toch een beetje benieuwd bent of ik wellicht weet waar de uitgang is:-).
Jouw verstand kan bijna alles, behalve ……?
Als jij aanvoelt dat er geen gewone uitgang in het doolhof zit, dan is het nu tijd voor de derde stap. En de derde stap is dat jij stil gaat staan bij het onrustige gevoel. Dit klinkt heel simpel, maar dat is het niet. Want als het simpel was, dan had je dat allang gedaan. En de belangrijkste reden dat je het nog nooit gedaan hebt, is dat jouw verstand zich (nog) niet kan voorstellen dat het überhaupt zin heeft om ‘stil te staan’. Maar dat kán jouw verstand ook niet weten, want hoe goed jouw verstand ook is ontwikkeld, één ding kan jouw verstand niet en dat is ……… voelen. Iedere keer dat jij ‘stil gaat staan’ word je hiermee (onbewust) geconfronteerd en omdat jouw verstand geen oplossing kan bedenken, word jij gedwongen om je weer aan te passen. Hoe je dit voorgoed kunt doorbreken, vertel ik je graag in een gratis online gesprek.
Heb jij de moed?
En? Ga jij het doen? Vanzelfsprekend hoop ik dat jij vandaag even stil durft te staan en jouw gevoel het voordeel van de twijfel durft te geven. Ik begrijp dat je dat best spannend vindt. Misschien voelt het zelfs wel als falen, omdat je blijkbaar iets heel eenvoudigs over het hoofd ziet. Jouw verstand zal je daarom wijselijk adviseren om geen gratis online gesprek te plannen en zal jou willen doen geloven dat je de oplossing binnenkort zelf wel vindt. Ik begrijp dat jouw verstand zo denkt. Zo dacht ik zelf (of beter gezegd mijn verstand) ook.
Je ‘moet’ dus eigenlijk iets doen waar jij bang voor bent. En daar heb je moed voor nodig. Maar omdat jij deze blog nu leest, heb je blijkbaar meer moed dan je denkt. En daarom is dit misschien wel het beste moment om jouw gevoel nu wél het voordeel van de twijfel te geven. Spreek gewoon met jouw verstand af dat jij zijn of haar kwaliteiten nog steeds bijzonder op prijs stelt en dat ook zal blijven doen, maar dat je graag een keer op een andere manier wilt onderzoeken hoe je dat onplezierige gevoel kunt oplossen. En die andere manier begint met een gratis groeigesprek.
Wat vinden anderen er eigenlijk van?
Misschien vraag jij je nog af wat anderen er van vinden. Feitelijk is dat niet zo interessant, want jouw gevoel is van jou en daar gaat een ander niet over. En ook al heb je nu nog geen idee wat jouw gevoel jou wil zeggen, het is zeker heel waardevol. Waarschijnlijk nog veel waardevoller dan je nu denkt en als je wilt lezen wat anderen hierover zeggen, dan kun je hier hun mening lezen.
Misschien twijfel je nog steeds. Zoals gezegd zou ik het in dat geval toch gewoon doen, maar mocht dit voor jou op dit moment nog een brug te ver zijn, dan nodig ik jou van harte uit om mijn gratis E-boek te downloaden.
Ik zou het superleuk vinden om je binnenkort een keer persoonlijk te spreken, maar waar je ook voor kiest, in ieder geval wil ik je hartelijk bedanken dat je deze blog helemaal hebt gelezen. Want alleen al door het lezen van deze blog heb je een waardevol stapje gezet. En zoals je ongetwijfeld weet begint zelfs de langste reis met de eerste stap.
Tot slot wens ik jou dat jij (vroeg of laat) ontdekt wie jij nu écht bent en dat jij het leven gaat creëren waar jij diep van binnen écht naar verlangt.
Hartelijke groet,
René Bussink
